testosteron enanthate -jak działa i do czego się go stosuje

Testosteron enanthate jest znanym w środowisku medycznym oraz treningowym preparatem naturalnego hormonu o przedłużonej formie działania. Związek organiczny z grupy androgenów, będąc podstawowym, steroidowym regulatorem męskiej populacji, interesował medycznych myślicieli już od początku dziewiętnastego stulecia. Wówczas rozpoczęły się badania nad eksponatami jąder pobranych podczas kastracji bydła domowego. Lekarze, bądź inni naukowcy sporządzali w laboratoriach wyciągi ze zwierzęcych narządów, po czym opisywali ich wpływ na fizjologię organizmów żywych. Prawdziwy przełom nastąpił blisko sto lat później, gdy grupa specjalistów biochemicznych Organon w Holandii jako pierwsza wyodrębniła hormon, zidentyfikowany w artykule z maja 1935 roku „O krystalicznym męskim hormonie z jąder”. Nazwali otrzymany wynik testosteronem od łacińskiego określenia na jądra, sterolu oraz sufiksu ketonu. Struktura została opracowana przez Scheringa Adolfa Butenandta z Chemisches Institut Politechniki Gdańskiej. Chemiczna synteza preparatu z bazowego cholesterolu została osiągnięta w sierpniu tego samego roku. Właściwie w tym samym czasie swoją pracę opublikowało dwóch myślicieli szwajcarskiej organizacji Ciba – jugosłowianin Leopold Ruzicka i A. Wettstein. 

Fizjologia działania hormonu w preparacie testosteron enanthate

Testosteron jest produkowany przez tak zwane komórki śródmiąższowe Leydiga w jądrach pod ciągłym wpływem hormonu luteinizującego (lutropiny; LH od angielskiego określenia luteinizing hormone). Ponadto istnieje grupa tworów tkankowych, które uwalniają niewielkie pokłady związku chemicznego eksterytorialnie, w obrębie innych narządów jak warstwa korowa nadnerczy, żeńskie jajniki lub łożysko podczas ciąży. Ilość produkcji zależy od wielu czynników, zarówno wewnętrznych jak i środowiskowych:

• wiek – gwałtowny spadek wraz ze starzeniem się pacjenta, co bywa w renomowanych źródłach nazywane andropauzą (odpowiednik kobiecej menopauzy);

• aktywność fizyczna – mobilizacja zasobów przede wszystkim dzięki ćwiczeniom oporowym;

• żywienie – wzrost testosteronu na skutek odpowiedniej, zbilansowanej podaży posiłkowej lub suplementacji mikroelementów w postaci witaminy A (głównie retinol) oraz D (cholekalcyferol), a także cynku;

• utrzymywanie odpowiedniej masy ciała – redukcja nadprogramowej tkanki tłuszczowej jako unikanie reakcji aromatyzacji na terenie lipocytów;

• głęboki, nieprzerwany odpoczynek nocny;

• obniżenie aktywności hormonalnej poprzez niektóre codzienne składniki używek, na przykład wyciąg z mięty pieprzowej, bądź lukrecji gładkiej.

Jego bardzo ważne działanie zaznacza się już w okresie przed narodzinami i trwa do końca życia człowieka. Sprawuje czynną funkcję nad rozwojem gonad, a także w późniejszym etapie egzystencji odpowiada za utrzymanie sprawności nie tylko natury seksualnej. Naukowcy sklasyfikowali następujące obszary wpływania:

• kształtowanie się płci u rozwijającego się płodu poprzez przeistoczenie przewodów Wolffa w najądrza, nasieniowody, czy też kanaliki transportujące późniejszą, dojrzałą spermę – jego niedobór powoduje powstanie zaburzeń, na przykład spodziectwa, cech hermafrodycznych (obojniaczych), bądź zespołu Morrisa (androgen insensitivity syndrome zwanego w starej literaturze jako patologiczny typ feminizujących jąder);

• dwojaki nacisk na proces spermatogenezy – dzięki tej działalności testosteron był wcześniej badany jako męska alternatywa dla hormonalnych środków antykoncepcyjnych;

• postęp w obszarze wtórnych, czyli drugo i trzeciorzędowych cech płciowych – budowa ciała z zaznaczeniem obręczy barkowej, niski głos po tak zwanej mutacji oraz konsekwentnemu ustawieniu strun głosowych, typ owłosienia, zarost na skórze twarzy, rozkład tkanki tłuszczowej, utrzymanie stosunkowo wysokiego popędu płciowego, męskie cechy psychiczne lub społeczne;

• klasyczne szlaki anaboliczne – zatrzymywanie w organizmie ludzkim elektrolitów w postaci jonów (kationów) sodu, potasu, anionów fosforu, zwiększanie syntezy nowych białek budulcowych i zmniejszanie ich katabolizmu, ustawiczne wymuszanie dodatniego bilansu azotowego, wpływ na rozrost sarkomerów mięśni szkieletowych, polepszenie gęstości mineralnej kości, a także jędrności powłok skórnych;

• intensywnie wspomaganie procesu dojrzewania – pobudzanie wzrostu oraz zarastanie chrząstek w nasadach szkieletu;

• stymulacja produkcji erytropoetyny w nerkach skutkujące elewacją liczby erytrocytów, czy też stężenia barwnika hemoglobiny

• rozrost gruczołu krokowego (prostaty)

• hipercholesterolemia

Testosteron enanthate jako lek u mężczyzn i kobiet

Podawany z zewnątrz hormon wpływa na szereg reakcji metabolicznych organizmu zarówno mężczyzn jak i kobiet. Nawet niewielkie dawki substancji mają niebagatelne znaczenie dla szeroko pojętej homeostazy ustroju ludzkiego. U zdrowych, wysportowanych lub dobrze odżywionych chłopców testosteron dostarczany na drodze egzogennej powoduje stopniowe zahamowanie wydzielania hormonu luteinizującego, co wtórnie w nieuchronnej konsekwencji prowadzi do wstrzymania wydzielania naturalnych pokładów suplementowanego związku chemicznego. W bardzo dużych dawkach naukowcy wychwycili działanie na wyrzut także folikulotropiny (FSH – follicle-stimulating hormone), powodujące zaprzestanie istotnego dla płodności procesu spermatogenezy. W stanie chorobowym nazywanym ogólnie niedoczynnością przysadki mózgowej preparat najczęściej likwiduje objawy charakterystyczne dla hipogonadyzmu. Z kolei u drugiej płci działa antagonistycznie w stosunku do obecnych w organizmie ogromnych stężeń estrogenów, ponadto zmniejsza nadmierne krwawienie podczas menstruacji, bolesne obrzęki piersi. W rozumieniu ośrodkowego układu nerwowego odpowiada za ustawiczne hamowanie wydzielania gonadotropin z przysadki, a także laktację poprzez wpływ na prolaktynę. Może być przyczyną wirylizacji (niechciane występowanie u kobiety cech fizycznych typowo męskich, jak na przykład zmiana sylwetki ciała, obniżenie skali i tonu głosu, nieprawidłowe owłosienie, zmiany rozrostowe w obrębie zewnętrznych narządów płciowych).

Metabolizm testosteronu enanthate w organizmie

Testosteron podany pacjentowi doustnie ulega całkowitemu zmetabolizowaniu w czasie fizjologicznego „pierwszego przejścia”. Dlatego w medycynie oraz treningach stosuje się preparaty do wstrzykiwań domięśniowych lub żele wchłaniające się przezskórnie. We krwi hormon łączy się ze specyficznymi globulinami, które ułatwiają jego transport. Czas połowicznego rozpadu wynosi około 100 minut, a pozostałości substancji wydalane są głównie przez nerki z codziennym oddawaniem moczu.

Wskazania medyczne do stosowania testosteronu enanthate ujęte w dostępnej, aktualnej literaturze

Wśród męskiej populacji lekarz specjalista po uprzednim zbadaniu pacjenta może przepisać kuracje testosteronem w następujących, stwierdzonych rezultatami testów okolicznościach:

• pierwotny lub wtórny hipogonadyzm typu męskiego,

• opóźnione dojrzewanie u chłopców,

• eunuchoidyzm (zespół zaburzeń hormonalnych wynikających z przedłużającego się stanu niedoczynności jąder – objawy to między innymi stosunkowo długie kończyny na skutek nieprawidłowości w zarastaniu chrząstek nasad kości długich, wysoki tembr lub barwa głosu w wyniku braku mutacji, niepłodność oraz niedobór owłosienia twarzy oraz ciała)

• zespoły pokastracyjne,

• impotencja z niedoboru testosteronu,

• inne, rzekome zaburzenia okresu przekwitania,

• zaburzenia procesu spermatogenezy.

U kobiet zastosowanie testosteronu w terapii jakiegokolwiek zaburzenia jest bardzo ograniczone, głównie ze względu na okaleczający tryb kuracji. Można sięgnąć po preparat w przypadku zaburzeń związanych z hiperestrogenizmem.

Dodatkowe środki ostrożności jakie należy zastosować przy terapii i działania niepożądane

Preparaty testosteronu są całkowicie zakazane u kobiet ciąży, zyskując najpoważniejszą kategorię X, która nie usprawiedliwia użycia substancji w żadnym wypadku. Chłopcy do ukończenia piętnastego roku życia nie powinni także stosować tego związku organicznego. Wszelkie hormonu płciowe tak jak opisywany są surowo przeciwwskazane podczas diagnostyki chorób gruczołu krokowego (nowotwory, a nawet łagodny przerost prostaty). Oprócz działań niepożądanych w obrębie sfery seksualnej (zanik jąder, zmiany zwyrodnieniowych w obrębie kanalików nasiennych, ginekomastia, priapizm –  długotrwały i wyjątkowo bolesny wzwód prącia), zauważalne przez użytkowników są takie sprawy jak:

• trądzik,

• suchość skóry,

• łysienie typu męskiego,

• depresja lub inne spadki nastroju bez uchwytnej przyczyny,

• niczym nieuzasadniona nerwowość, czy chwiejność emocjonalna.

Podczas okresowych wizyt u lekarzy praktyków z czasem mogą narastać objawy niewydolności mięśnia sercowego wśród osób predysponowanych, uszkodzenia pojedynczych hepatocytami lub całych konglomeratów a w konsekwencji tego upośledzenia syntezy białek wątrobowych. Taka sytuacja doprowadza do ciężkich zaburzeń krzepnięcia krwi, a także żółtaczki.

Użyteczność testosteronu enanthate w dziedzinach niemedycznych

Od momentu odkrycia testosteronu wywierał on ogromne wrażenie na chcących poprawić swoją wydolność fizyczną w dość krótkim czasie. Przez lata panował właściwie mityczny kult hormonu, jako „króla sterydów” i remedium dla każdego sportowca, zarówno profesjonalnego jak również amatora. Dziesiątki potwierdzonych przez lata badań mechanizmów działania wyraźnie wskazuje, iż preparaty wzbogacone o ten związek chemiczny w sposób gwałtowny poprawiają przemianę materii organizmu oraz wzmacniają efekty wypracowane na treningu.

Te kwestie sprawiły nieuchronne reakcję ze strony organizacji sportowych przeciwdziałających procederowi dopingu lub nielegalnej suplementacji w zawodach, czy konkurencjach wszystkich szczebli. Kulminacja zwyczaju zażywania testosteronu nastąpiła podczas Mistrzostw Świata w podnoszeniu ciężarów roku 1954, kiedy do lekarz amerykańskiej reprezentacji odkrył pigułki dodawane do posiłków tryumfujących zawodników kadry Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Od tego momentu historycy nazwali ten wypadek „śniadaniem mistrzów”. Kolejni sportowcy z tak zwanego bloku wschodniego za namowa macierzystych organizacji suplementowali około 600 mg testosteronu enanthate tygodniowo, by w ciągu dwudziestu tygodni zyskać około 9 kilogramów masy mięśni. Jednocześnie stracili kilka tysięcy gramów zbędnego tłuszczu.

Choć skutki działania testosteronu mogą zachwycać młodych, rządnych wiekopomnych sukcesów młodzieńców i dziewcząt, to należy sobie uświadomić nierozerwalny fakt istnienia działań niepożądanych. Podczas regularnej podaży stosunkowo małych, bądź dobrze wyważonych dawek hormonu najprawdopodobniej nie odczuwa się żadnych niepożądanych efektów. Człowiek czuje się doskonale tym bardziej, że widzi progres treningowy w wydolnościowych i siłowych parametrach. Niestety przy zaprzestaniu brania testosteronu, dość szybka można zauważyć efekty zahamowania endogennego uwalniania substancji z między innymi jąder na drodze fizjologicznej pętli sprzężenia zwrotnego ujemnego. Powrót do sprawności trwa często kilka, kilkanaście miesięcy.