Dostępność antykoncepcji na tle innych krajów Europy

W Polsce dostęp do nowoczesnych metod antykoncepcyjnych uznawany jest za najgorszy w całej Europie. Z udostępnianych raportów i informacji na temat środków zapobiegających nieplanowanym zapłodnieniom wynika, że jedynie 56 proc. wszystkich kobiet deklaruje ich stosowanie. W praktyce nawet 35 proc. ciąż w Europie to ciąże nieplanowane. W Polsce w dużym stopniu wynika to właśnie z ograniczonej dostępności środków antykoncepcyjnych.

Dostęp do antykoncepcji w Polsce

Polska zajmuje ostatnie miejsca w rankingach państw europejskich pod względem wskaźników dostępu do antykoncepcji. Wynika to zarówno z zaostrzonego prawa aborcyjnego, jak i braku rzetelnej edukacji seksualnej. Problem stanowią też płatne i drogie środki antykoncepcyjne, długi czas oczekiwania na wizytę do ginekologa, brak możliwości legalnego wykonania zabiegu podwiązania jajowodów czy obowiązkowa recepta na antykoncepcję awaryjną. Nie bez znaczenia pozostaje utrudniony dostęp do samych specjalistów, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach oraz na wsiach.

Metody antykoncepcji w Polsce i Europie

Tabletki antykoncepcyjne są stosowane na świecie przez miliony kobiet, co stanowi znaczny procent wszystkich pacjentek znajdujących się w wieku rozrodczym. W Europie jest to najczęściej wykorzystywana metoda zapobiegania niechcianej ciąży, podobnie jak w Australii czy Nowej Zelandii. W Polsce tabletki antykoncepcyjne są płatne, co stanowi duży problem dla osób mniej zamożnych. Polki coraz rzadziej korzystają ze specjalistycznej opieki ginekologicznej, na co wpływa też trudna dostępność lekarzy. W małych miejscowościach i na wsiach, wiele świadczeń zalecanych w standardach okołoporodowych nie jest realizowanych wcale. Jedynie niewielki procent pacjentek poddaje się cytologii czy mammografii.

Antykoncepcja awaryjna w Polsce

Szczególny problem w Polsce stanowi utrudniony dostęp do antykoncepcji awaryjnej, czyli pigułek Ellaone oraz Escapella. Tabletka dzień po jest środkiem stosowanym przede wszystkim w nagłych sytuacjach, w przypadku braku pewności co do zachowania pełnej ochrony podczas stosunku. Antykoncepcję awaryjną przyjmuje się wówczas, gdy nie została użyta żadna metoda zapobiegania ciąży podczas zbliżenia lub wybrany sposób okazał się zawodny. Dotyczy to np. opóźnienia lub braku przyjęcia tabletki hormonalnej, wydalenia spirali wewnątrzmacicznej czy pęknięcia prezerwatywy. Antykoncepcja awaryjna jest bardzo ważna także dla ofiar przemocy seksualnej, które doświadczyły napaści z molestowaniem lub gwałtem. Skuteczność tabletki „dzień po” jest ściśle skorelowana z czasem jej przyjęcia, dlatego duże znaczenie ma odpowiednio szybkie podanie. Z tego względu wiele kobiet w Polsce coraz częściej decyduje się na zdalną e-konsultację. Recepta na tabletkę dzień po jest przesyłana w formie czterocyfrowego kodu, który trzeba podać w aptece razem z numerem PESEL pacjentki.

Środki antykoncepcyjne w innych krajach europejskich

We Francji kobiety poniżej 25. roku życia mogą korzystać nieodpłatnie zarówno ze środków antykoncepcyjnych, jak i świadczeń medycznych z nimi powiązanych. Po wprowadzeniu tego programu, odsetek aborcji w najniższej grupie wiekowej spadł w ostatnich latach z 0,95 proc. do 0,6 proc. W Wielkiej Brytanii od niedawna możliwy jest zakup pigułek antykoncepcyjnych bez okazywania recepty. Przed ich nabyciem nadal należy skonsultować się z farmaceutą, jednak ma to na celu jedynie wykluczenie ewentualnych działań niepożądanych. W Niemczech tabletki antykoncepcyjne przepisane osobie nieletniej są w pełni refundowane przez kasę chorych, a w przypadku specjalnych wskazań lekarskich również pacjentkom do 21. roku życia – np. przy bardzo silnych bólach menstruacyjnych. W Tajlandii natomiast kobiety w wieku 15 – 59 lat mają dostęp do bezpłatnych tabletek antykoncepcyjnych – maksymalnie trzy opakowania jednorazowo oraz trzynaście opakowań rocznie. Sami zapotrzebowanie można łatwo zgłaszać za pomocą rządowej aplikacji mobilnej.